Er bestaat een verschil tussen staande houden en aanhouden. Wanneer de politie je aanspreekt vanwege het vasthouden van een telefoon tijdens het rijden, of het niet hebben van licht op je fiets, dan ben je staande gehouden.

Bij een aanhouding wordt je in de regel meegenomen naar het politiebureau, bijvoorbeeld nadat iemand betrapt is bij een diefstal. Bij verkeersboetes hebben we het dus vaak over staandehoudingen.

Om iemand staande te houden wordt een stopteken gegeven, bijvoorbeeld met de hand of met een zogenaamde 'politietransparant'. Vervolgens wordt er om een ID-bewijs gevraagd, zodat de boete aan de bestuurder kan worden opgelegd, in plaats van aan de kentekenhouder.

In artikel 5 van de WAHV en in de rechtspraak is bepaald dat wanneer er een goede mogelijkheid tot staandehouding bestaat, de boete aan de bestuurder moet worden opgelegd in plaats van aan de kentekenhouder.

Staande gehouden worden is dus in principe verplicht, tenzij er geen reële mogelijkheid tot staande houden bestaat. De agent of de BOA moet in het proces-verbaal aangeven waarom er geen mogelijkheid zou hebben bestaan. Het is daarom belangrijk om altijd de processtukken op te vragen bij het maken van bezwaar!

In recente uitspraken van het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden is te zien dat het gerechtshof kritisch kijkt naar de reden voor het niet staande houden.

Zodra het gerechtshof van mening is dat er wel een mogelijkheid bestond, wordt de boete geheel vernietigd. Hieronder staan voorbeelden van boetes die zijn vernietigd omdat er de boete is uitgeschreven zonder staandehouding:

• Hof Arnhem-Leeuwarden 24-09-2020, ECLI:NL:GHARL:2020:7690. In deze zaak werd enkel aangegeven dat verbalisant met andere werkzaamheden was belast, en dat vond het gerechtshof niet voldoende reden om niet staande te houden.

• Hof Arnhem-Leeuwarden 06-01-2020 ECLI:NL:GHARL:2020:54. In deze zaak had de agent alleen aangegeven dat de betrokkene was doorgereden. Daaruit blijkt alleen niet of verbalisant achter betrokkene aan had kunnen rijden of niet.

• Hof Arnhem-Leeuwarden 21-09-2020 ECLI:NL:GHARL:2020:7473. In deze zaak gaf verbalisant aan dat het overige verkeer hinder zou ondervinden van een mogelijke staandehouding, alleen werd nergens omschreven waaruit die hinder dan zou bestaan, en waarom die hinder boven de verplichte staandehouding zou moeten gaan.

Meer voorbeelden zijn te lezen op de website van Rechtspraak.

Wanneer een agent jou een boete wil geven voor het vasthouden van een telefoon of een ander mobiel elektronisch apparaat tijdens het rijden, is hij of zij in principe verplicht jou staande te houden.

In 2019 is een interne instructie opgesteld door de politie waarin is omschreven aan welke regels een agent en een proces-verbaal moeten voldoen als deze niet kan staande houden maar wel een sanctie wil opleggen (Instructie politie bij de wijziging van art. 61a RVV).

De instructie vermeldt meteen dat verbalisanten terughoudend moeten zijn bij het bekeuren op kenteken. Dit nu de eisen voor de waarnemingen zeer hoog zijn en de rechter hier streng op toetst.

Daarnaast is genoteerd waar het proces-verbaal tenminste aan moet voldoen als het geaccepteerd wil worden door de officier van justitie of de rechter. De instructie vermeldt:

Verbalisant dient zo duidelijk mogelijk weer te geven wat er precies is waargenomen, waarbij gedacht kan worden aan de volgende waarnemingen:

• Vorm van het apparaat
• Details van het apparaat, zoals kleur, cameralenzen, een lichtgevend display
• Bestuurder die het apparaat met zijn vingers bediende
• Bestuurder die steeds keek naar het apparaat/leek te praten
• Andere relevante omstandigheden.

Voldoet het proces-verbaal niet aan de strikte eisen heb je een goede kans dat de boete vernietigd wordt.

Ten tijde van de eerste lockdown in maart 2020 heeft de politie een instructie opgesteld hoe omgegaan moest worden met staandehoudingen in het kader van de corona pandemie.

In deze instructie werd aangegeven dat staandehouding nog steeds verplicht was, maar dat agenten onder omstandigheden mochten afzien van staandehouding.

Deze instructie wordt in de praktijk alleen niet erg consequent toegepast, waardoor de rechtbank Amsterdam onlangs heeft bepaald dat zij corona als reden voor niet staande houden niet accepteren. Het gaat om de uitspraak met nummer ECLI:NL:RBAMS:2020:5456.

In de Instructie snelheidsoverschrijdingen en snelheidsbegrenzers is opgenomen dat agenten in principe moeten staande houden bij het gebruik van een lasergun, nu er geen fotografisch bewijs wordt verzameld:

4.1 Laser snelheidsmeter (lasergun)

Juridisch gezien is er geen bezwaar tegen het verbaliseren op kenteken bij gebruik van de lasergun. Omdat echter bij het gebruik van de lasergun meestal geen fotografische- of videoregistratie van de gedraging of overtreding plaatsvindt, moet in beginsel tot staandehouding worden overgegaan.[16].